Διλήμματα

Στις "Προδομένες διαθήκες" του ο Μ. Κούντερα αναφέρεται στη στενή σχέση του Φρ. Κάφκα με το Μ. Μπρόντ και τη στάση του δεύτερου απέναντι στη τελευταία επιθυμία / παράκληση του φίλου του, να κάψει όλα τα έργα του! (Η διαθήκη είχε αποτυπωθεί σε δύο ιδιωτικές, ανεπίδοτες επιστολές, που βρήκε ο Μπρόντ -εκτελεστής της διαθήκης του Κάφκα- μετά το θάνατο του φίλου του το 1924). Ο Μπρόντ δεν υπάκουσε και τα έργα του Κάφκα έφθασαν (και διαβάζονται) μέχρι σήμερα.

Αντίστοιχη επιθυμία είχε εκδηλώσει για μέρος του έργου του και ο Μπρόντ. Ο Κούντερα παραθέτει ένα μικρό απόσπασμα, όπου ο Μπρόντ εξηγεί ότι το 1921 είχε κάνει διαθήκη με την οποία παρακαλούσε τον Κάφκα να καταστρέψει μερικά από τα γραπτά του, να ξανακοιτάξει μερικά άλλα κλπ. Ανάλογη επιλογή από το έργο του έκανε κι ο Κάφκα σε δεύτερη, νεώτερη επιστολή του, στην οποία αναφέρει ένα μέρος από το έργο του που κατά τη γνώμη του "αξίζει" (Η ετυμηγορία, Η μεταμόρφωση, Ο θερμαστής και μερικά ακόμη).

Ογδόντα περίπου χρόνια μετά, το δίλημμα που αντιμετωπίζει ο εκτελεστής της διαθήκης ενός δημιουργού, που επιθυμεί την καταστροφή έργου του, παραμένει επίκαιρο και βασανιστικό. Το αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια ο γιός και μοναδικός κληρονόμος του Βλάντιμιρ Ναμπόκοφ, Ντμίτρι. Οπως γράφει το Slate, η τελευταία επιθυμία του συγγραφέα -μεταξύ άλλων και- των έργων "Γέλιο στο σκοτάδι" και "Λολίτα" ήταν να καταστραφεί το αδημοσίευτο έργο του, που παραμένει έως σήμερα καλά κλειδωμένο σε θυρίδα ελβετικής τράπεζας.

Υπάρχει, πάντως, μια σημαντική διαφορά. Αν τότε ο Μαξ Μπρόντ "ταλαιπωρήθηκε" μόνος να αποφασίσει, σήμερα ο Ντμίτρι Ναμπόκοφ μπορεί να "συμβουλεύεται" φόρουμ με τις απόψεις φίλων του έργου του πατέρα του, χωρίς να μπορεί εύκολα να ειπωθεί αν αυτό διευκολύνει ή όχι τη λήψη της όποιας απόφασης.

(Η φωτογραφία έχει ληφθεί από εδώ)