H Τάνια Μποζανίνου γράφει στο σημερινό ΒΗΜΑ για το αμερικάνικο εκλογικό σύστημα: "Το σύστημα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών επικρίνεται για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος είναι ότι οι Αμερικανοί δεν εκλέγουν άμεσα τον πρόεδρό τους, αλλά ψηφίζουν εκλέκτορες σε κάθε Πολιτεία οι οποίοι με τη σειρά τους εκλέγουν τον πρόεδρο. Το πρόβλημα ανακύπτει από το γεγονός ότι το σύστημα δεν είναι αναλογικό: ο υποψήφιος που λαμβάνει τις περισσότερες ψήφους σε μία Πολιτεία συγκεντρώνει και όλους τους εκλέκτορες αυτής. Αυτό οδηγεί σε φαινόμενα όπως στις εκλογές του 2000 στις οποίες ο Αλ Γκορ έλαβε περισσότερες ψήφους του εκλογικού σώματος (48,38%) αλλά ο Τζορτζ Μπους συγκέντρωσε περισσότερους εκλέκτορες και εξελέγη στον Λευκό Οίκο (με 47,87%).
Γιατί ο πρόεδρος εκλέγεται από το Σώμα των Εκλεκτόρων, που περιλαμβάνει 538 μέλη, και όχι απευθείας από τον λαό; Διότι όταν ιδρύθηκαν οι ΗΠΑ ήταν αδύνατον να διεξαγάγει υποψήφιος πανεθνική προεκλογική εκστρατεία λόγω των δυσκολιών στις επικοινωνίες. Εκείνοι που συνέταξαν το Σύνταγμα του 1787 απέρριψαν τόσο την ιδέα της εκλογής του προέδρου από το Κογκρέσο, λόγω του διαχωρισμού των εξουσιών, όσο και τη λαϊκή ψήφο, με το σκεπτικό ότι ο κόσμος θα έτεινε να ψηφίσει τον υποψήφιο που θα διατηρούσε τη στενότερη σχέση με τον τόπο του και συνεπώς θα κυριαρχούσαν οι μεγαλύτερες Πολιτείες.
Η αρχική ιδέα ήταν ότι οι «άριστοι» κάθε Πολιτείας θα ανελάμβαναν να εκλέξουν τον πρόεδρο, αν και σήμερα είναι γνωστό ποιος εκλέκτορας υποστηρίζει ποιον υποψήφιο και η ψηφοφορία στο Σώμα των Εκλεκτόρων δεν έχει κανένα σασπένς.
Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο επικρίνεται το σύστημα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών είναι ότι η προεκλογική περίοδος αρχίζει ουσιαστικά τον Ιανουάριο, με τις προκριματικές εκλογές μεταξύ των υποψηφίων για το χρίσμα κάθε κόμματος στις προεδρικές εκλογές. Οι προκριματικές εκλογές διεξάγονται διαδοχικά σε κάθε Πολιτεία. Αφού επικρατήσει ένας υποψήφιος από κάθε κόμμα και λάβει επισήμως το χρίσμα στο συνέδριο του κόμματος το καλοκαίρι, αρχίζει η προεδρική προεκλογική περίοδος με τη διεξαγωγή των εκλογών πάντα την πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου (εφέτος στις 4 Νοεμβρίου). Στη συνέχεια συνέρχεται το Σώμα των Εκλεκτόρων και ο νέος πρόεδρος αναλαμβάνει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου της επόμενης χρονιάς. Αυτό σημαίνει ότι ένας πρόεδρος ιδίως αν επιθυμεί να επανεκλεγεί περνάει το ένα τέταρτο της τετραετούς θητείας του σε προεκλογική περίοδο.
Γιατί οι Αμερικανοί ψηφίζουν Τρίτη και όχι Κυριακή ή άλλη ημέρα; Το 1845, όταν η αμερικανική κοινωνία ήταν αγροτική και ο κόσμος μετακινούνταν με κάρα και άλογα, οι αγρότες χρειάζονταν μία ημέρα για να πάνε στην πρωτεύουσα της κομητείας τους, μία ημέρα για να ψηφίσουν και μία ημέρα για να επιστρέψουν στο σπίτι τους χωρίς να υπάρξει παρεμβολή στις τρεις ημέρες της θρησκευτικής λατρείας.
Αυτό άφηνε μόνο την Τρίτη και την Τετάρτη για τις κάλπες, αλλά η Τετάρτη ήταν ημέρα αγοράς, έτσι ορίστηκε η Τρίτη. Σήμερα η Τρίτη επικρίνεται επειδή ο κόσμος εργάζεται και δεν προλαβαίνει να σταθεί στην ουρά για να ψηφίσει. Μάλιστα πολλοί Αμερικανοί δίνουν ως κυριότερο λόγο της αποχής τους από την ψηφοφορία το γεγονός ότι δεν τους βολεύει η Τρίτη.
Το καλό με το σύστημα του Σώματος των Εκλεκτόρων είναι ότι δίνει ελαφρώς περισσότερο βάρος στις μικρές Πολιτείες. Για παράδειγμα, η Καλιφόρνια, η πολυπληθέστερη Πολιτεία, εκλέγει 55 εκλέκτορες δηλαδή έναν εκλέκτορα για κάθε 665.000 κατοίκους ενώ το Γουαϊόμινγκ, η Πολιτεία με τον μικρότερο πληθυσμό, εκλέγει τρεις δηλαδή έναν για κάθε 174.000 κατοίκους.
Η προεκλογική περίοδος των προεδρικών εκλογών εκκινεί στις αρχές Σεπτεμβρίου. Επειδή το σύστημα είναι τέτοιο, κάθε Πολιτεία έχει τη δική της, ξεχωριστή σημασία για κάθε υποψήφιο. Γι' αυτό ένας υποψήφιος που λαμβάνει άνετα την πλειοψηφία σε μια συγκεκριμένη Πολιτεία άρα συγκεντρώνει και όλους τους εκλέκτορες της Πολιτείας αυτής εστιάζει την προεκλογική εκστρατεία του στις Πολιτείες όπου δεν είναι σαφές ποιος υποψήφιος κατέχει την πλειοψηφία (swing states).
Την ημέρα των εκλογών ο λαός ψηφίζει εκλέκτορες οι οποίοι είναι βέβαιο ποιον υποψήφιο θα υποστηρίξουν στην ψηφοφορία του Σώματος των Εκλεκτόρων, έτσι είναι ουσιαστικά γνωστό από το ίδιο βράδυ ποιος εκλέγεται στον Λευκό Οίκο όποιος συγκεντρώνει τουλάχιστον τους 270 από τους 538 εκλέκτορες. Η ψηφοφορία στο Σώμα των Εκλεκτόρων, που πραγματοποιείται την πρώτη Δευτέρα μετά τη δεύτερη Τετάρτη του Δεκεμβρίου (εφέτος στις 15 Δεκεμβρίου), είναι απλώς μια τυπικότητα που επικυρώνει αυτό που είναι γνωστό από το βράδυ των εκλογών".
Γιατί ο πρόεδρος εκλέγεται από το Σώμα των Εκλεκτόρων, που περιλαμβάνει 538 μέλη, και όχι απευθείας από τον λαό; Διότι όταν ιδρύθηκαν οι ΗΠΑ ήταν αδύνατον να διεξαγάγει υποψήφιος πανεθνική προεκλογική εκστρατεία λόγω των δυσκολιών στις επικοινωνίες. Εκείνοι που συνέταξαν το Σύνταγμα του 1787 απέρριψαν τόσο την ιδέα της εκλογής του προέδρου από το Κογκρέσο, λόγω του διαχωρισμού των εξουσιών, όσο και τη λαϊκή ψήφο, με το σκεπτικό ότι ο κόσμος θα έτεινε να ψηφίσει τον υποψήφιο που θα διατηρούσε τη στενότερη σχέση με τον τόπο του και συνεπώς θα κυριαρχούσαν οι μεγαλύτερες Πολιτείες.
Η αρχική ιδέα ήταν ότι οι «άριστοι» κάθε Πολιτείας θα ανελάμβαναν να εκλέξουν τον πρόεδρο, αν και σήμερα είναι γνωστό ποιος εκλέκτορας υποστηρίζει ποιον υποψήφιο και η ψηφοφορία στο Σώμα των Εκλεκτόρων δεν έχει κανένα σασπένς.
Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο επικρίνεται το σύστημα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών είναι ότι η προεκλογική περίοδος αρχίζει ουσιαστικά τον Ιανουάριο, με τις προκριματικές εκλογές μεταξύ των υποψηφίων για το χρίσμα κάθε κόμματος στις προεδρικές εκλογές. Οι προκριματικές εκλογές διεξάγονται διαδοχικά σε κάθε Πολιτεία. Αφού επικρατήσει ένας υποψήφιος από κάθε κόμμα και λάβει επισήμως το χρίσμα στο συνέδριο του κόμματος το καλοκαίρι, αρχίζει η προεδρική προεκλογική περίοδος με τη διεξαγωγή των εκλογών πάντα την πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου (εφέτος στις 4 Νοεμβρίου). Στη συνέχεια συνέρχεται το Σώμα των Εκλεκτόρων και ο νέος πρόεδρος αναλαμβάνει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου της επόμενης χρονιάς. Αυτό σημαίνει ότι ένας πρόεδρος ιδίως αν επιθυμεί να επανεκλεγεί περνάει το ένα τέταρτο της τετραετούς θητείας του σε προεκλογική περίοδο.
Γιατί οι Αμερικανοί ψηφίζουν Τρίτη και όχι Κυριακή ή άλλη ημέρα; Το 1845, όταν η αμερικανική κοινωνία ήταν αγροτική και ο κόσμος μετακινούνταν με κάρα και άλογα, οι αγρότες χρειάζονταν μία ημέρα για να πάνε στην πρωτεύουσα της κομητείας τους, μία ημέρα για να ψηφίσουν και μία ημέρα για να επιστρέψουν στο σπίτι τους χωρίς να υπάρξει παρεμβολή στις τρεις ημέρες της θρησκευτικής λατρείας.
Αυτό άφηνε μόνο την Τρίτη και την Τετάρτη για τις κάλπες, αλλά η Τετάρτη ήταν ημέρα αγοράς, έτσι ορίστηκε η Τρίτη. Σήμερα η Τρίτη επικρίνεται επειδή ο κόσμος εργάζεται και δεν προλαβαίνει να σταθεί στην ουρά για να ψηφίσει. Μάλιστα πολλοί Αμερικανοί δίνουν ως κυριότερο λόγο της αποχής τους από την ψηφοφορία το γεγονός ότι δεν τους βολεύει η Τρίτη.
Το καλό με το σύστημα του Σώματος των Εκλεκτόρων είναι ότι δίνει ελαφρώς περισσότερο βάρος στις μικρές Πολιτείες. Για παράδειγμα, η Καλιφόρνια, η πολυπληθέστερη Πολιτεία, εκλέγει 55 εκλέκτορες δηλαδή έναν εκλέκτορα για κάθε 665.000 κατοίκους ενώ το Γουαϊόμινγκ, η Πολιτεία με τον μικρότερο πληθυσμό, εκλέγει τρεις δηλαδή έναν για κάθε 174.000 κατοίκους.
Η προεκλογική περίοδος των προεδρικών εκλογών εκκινεί στις αρχές Σεπτεμβρίου. Επειδή το σύστημα είναι τέτοιο, κάθε Πολιτεία έχει τη δική της, ξεχωριστή σημασία για κάθε υποψήφιο. Γι' αυτό ένας υποψήφιος που λαμβάνει άνετα την πλειοψηφία σε μια συγκεκριμένη Πολιτεία άρα συγκεντρώνει και όλους τους εκλέκτορες της Πολιτείας αυτής εστιάζει την προεκλογική εκστρατεία του στις Πολιτείες όπου δεν είναι σαφές ποιος υποψήφιος κατέχει την πλειοψηφία (swing states).
Την ημέρα των εκλογών ο λαός ψηφίζει εκλέκτορες οι οποίοι είναι βέβαιο ποιον υποψήφιο θα υποστηρίξουν στην ψηφοφορία του Σώματος των Εκλεκτόρων, έτσι είναι ουσιαστικά γνωστό από το ίδιο βράδυ ποιος εκλέγεται στον Λευκό Οίκο όποιος συγκεντρώνει τουλάχιστον τους 270 από τους 538 εκλέκτορες. Η ψηφοφορία στο Σώμα των Εκλεκτόρων, που πραγματοποιείται την πρώτη Δευτέρα μετά τη δεύτερη Τετάρτη του Δεκεμβρίου (εφέτος στις 15 Δεκεμβρίου), είναι απλώς μια τυπικότητα που επικυρώνει αυτό που είναι γνωστό από το βράδυ των εκλογών".
Για την αντιγραφή
ΜΟΝΑ - ΖΥΓΑ
(Πηγή της εικόνας)
ΥΓ: Η αναφορά, πως οι εκλογές γίνονται κάθε 4 χρόνια την πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου οφείλεται προφανώς σε παραδρομή. Το ορθό είναι ότι γίνονται την Τρίτη μετά την πρώτη Δευτέρα του Νοεμβρίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου