Μύθοι και αλήθειες (3)

Από τα χθεσινά ΝΕΑ:

"Στην εποχή της κυριαρχίας των αριθμών, των ποσοστών και των μέσων όρων, η αλήθεια χάνεται ανάμεσα στις γραμμές. Αρκεί μια προσεκτική ματιά σε δημοσιεύματα που αναφέρονται σε έρευνες με στατιστική για να μας προβληματίσει. Μια μελέτη, για παράδειγμα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το 96% των παιδιών που φιλοξενούνται σε ορφανοτροφεία στην Ευρώπη δεν είναι ορφανά. Μπορούμε να το πιστέψουμε; Μάλλον όχι ανεπιφύλακτα. Ο Κέβιν ΜακΚόνγουεϊ, καθηγητής Στατιστικής στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο της Βρετανίας, εξέτασε τέσσερα παραδείγματα παραπλανητικών ή προβληματικών μελετών και τα απέρριψε χωρίς δεύτερη σκέψη.

1. Η εμμηνόπαυση, τα δόντια και η υπέρταση
Η έρευνα: «Οι γυναίκες που έχουν περάσει το στάδιο της εμμηνόπαυσης και δεν έχουν δόντια, έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν υπέρταση σε σύγκριση με τις γυναίκες που δεν έχουν το ίδιο πρόβλημα».

Δημοσιεύτηκε στην ιατρική επιθεώρηση «Ηypertension» και στηρίχτηκε σε έρευνα Ιαπώνων επιστημόνων του 2004. Ωστόσο, μια πιο προσεκτική εξέταση του δημοσιεύματος αποκαλύπτει πως οι επιστήμονες είχαν καταλήξει στο συγκεκριμένο συμπέρασμα στηριζόμενοι σε πολύ μικρό δείγμα: 98 γυναίκες.

Η ετυμηγορία του ειδικού: «Δεν υπάρχει συγκεκριμένο ελάχιστο μέγεθος δείγματος για τις στατιστικές μελέτες, όλα εξαρτώνται από το τι μετράμε. Αν πρόκειται για κάτι που δεν παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις- για παράδειγμα η πίεση των κορυφαίων αθλητών- η έρευνα μπορεί να διεξαχθεί και με μικρότερο δείγμα. Αλλά για την περίπτωση των γυναικών μετά την εμμηνόπαυση, χρειαζόμαστε μεγαλύτερο».

2. Οι καρύδες πέφτουν κατακέφαλα
Η έρευνα: «150 άνθρωποι σκοτώνονται κάθε χρόνο από πτώση καρύδας στο κεφάλι τους». Δημοσιεύτηκε το 2002 στην «Daily Τelegraph». Μάλιστα, ασφαλιστική εταιρεία έσπευσε να διαβεβαιώσει τους πελάτες της πως προσφέρει ταξιδιωτικές καλύψεις που περιλαμβάνουν και τις καρύδες! Όσες προσπάθειες κι αν έγιναν δεν ανακαλύφθηκε έρευνα που να καταλήγει σε σχετικό συμπέρασμα για θανάτους ανθρώπων από καρύδες.

Η ετυμηγορία του ειδικού: «Μοιάζει με τη συνταγή που λέει πως για να είμαστε υγιείς θα πρέπει να πίνουμε 8 ποτήρια νερό ημερησίως. Η αλήθεια είναι πως μας αρέσει να υπερβάλουμε με τους αριθμούς, για λόγους εντυπωσιασμού».

3. Τα λουκάνικα και ο καρκίνος του εντέρου
Η έρευνα: «Ένα λουκάνικο την ημέρα αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του εντέρου κατά 20%».

Σε αυτό το ανησυχητικό συμπέρασμα κατέληξε έρευνα που έγινε γνωστή τον περασμένο μήνα από το Παγκόσμιο Ταμείο Έρευνας για τον Καρκίνο. Ωστόσο, η αλήθεια κρύβεται ανάμεσα στις λέξεις. Το ποσοστό αναφέρεται στην αύξηση του καρκίνου συνολικά σε ομάδα 100 ατόμων και όχι σε κάθε άτομο χωριστά. Από τα 100 άτομα, αναμένεται τα 5 να πάθουν καρκίνο του εντέρου ανεξάρτητα από την κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος. Αν τώρα καταναλώνουν 1 λουκάνικο ημερησίως, ο αριθμός τους θα αυξηθεί σε 6. Επομένως ο τίτλος ήταν παραπλανητικός.

Η ετυμηγορία του ειδικού: «Σπάνια περνάει μια εβδομάδα χωρίς να δούμε στατιστικές για σημαντική αύξηση κινδύνου. Το 20% ακούγεται μεγάλο ποσοστό αλλά το δημοσίευμα αναφέρεται σε πολύ μικρή διαφορά».

4. Παιδιά που πέφτουν θύματα ένοπλης επίθεσης
Η έρευνα: «Ο αριθμός των παιδιών στις ΗΠΑ που έγιναν στόχος επιθέσεων με πυρά διπλασιαζόταν κάθε χρόνο από το 1950».

Η πληροφορία αυτήπροερχόμενη από τη διατριβή ενός φοιτητή το 1995- χαρακτηρίστηκε «η χειρότερη στατιστική παρατήρηση που έγινε ποτέ για κοινωνικό θέμα». Αν κάνουμε τους υπολογισμούς, παίρνοντας ως δεδομένο ότι το 1950 το θύμα ήταν 1, το 1951 θα ήταν 2 και το 1960 1024. Ακολούθως, ώς το 1995 τα θύματα θα έπρεπε να έχουν φτάσει τα 35 τρις! Πού έγινε το λάθος; Ο φοιτητής παρανόησε κυβερνητική έκθεση που έκανε λόγο για διπλασιασμό των θυμάτων από το 1950- σε 45 χρόνια μέχρι το 1995- όχι για κάθε χρόνο χωριστά.

Η ετυμηγορία του ειδικού: «Είναι πολύ σημαντικό να είμαστε ακριβείς όταν αναφερόμαστε στη Στατιστική. Αλλά ακόμη και οι ειδικοί κάνουν λάθη».

Για την αντιγραφή
ΜΟΝΑ - ΖΥΓΑ

(Πηγή της εικόνας)