26.10.07

Μέρες και νύχτες ραδιοφώνου

Ο,τι είναι σήμερα η τηλεόραση ήταν πριν από κάμποσα χρόνια το ράδιο. Ογκώδεις, βαριές συσκευές, άλλοτε μόνες τους κι άλλοτε συνδυασμένες με πικάπ (ραδιοπικάπ) που δέσποζαν στα σπίτια και γύρω τους μαζεύονταν οι οικογένειες τα βράδια. Οι συνηθισμένες μάρκες ήταν BLAUPUNKT, GRUNDIG (επί πολλά χρόνια διαβαζόταν γκρούντινγκ) και SIERRA.

Ο μαύρος βακελίτης και τα ανοιχτόχρωμα υφάσματα (που κάλυπταν το μεγάφωνο στην πρόσοψη) ήταν τα υλικά που κυριαρχούσαν. Ξεχωριστά σημεία σε κάθε ράδιο, που έδιναν ιδιαίτερη προσωπικότητα στη συσκευή: τα μεγάλα περιστρεφόμενα κουμπιά (το κάτω αριστερά για την ένταση του ήχου και το κάτω δεξιά για την αναζήτηση των σταθμών), τα άσπρα που όταν πατιόντουσαν σε πήγαιναν σε συγκεκριμένο σταθμό (κάτι σαν μνήμες), η βελόνα τους και, κυρίως, το σκούρο τζαμάκι με ονόματα σταθμών και πόλεων από όλο τον κόσμο. Αυτά ήταν που έκαναν μια συσκευή "γελαστή" ή "θλιμμένη", "σοβαρή" ή "φιλική". Το "κλού", όμως, ήταν οι λυχνίες στο σκοτάδι. Πηγαίνοντας τη βελόνα από τη μιάν άκρη στη άλλη ήταν σαν νάκανες στο λιγοστό φώς της λυχνίας ένα ιδιότυπο γύρο του κόσμου, με συνοδεία ήχους από αραβικά, ισπανικά, αγγλικά, γαλλικά, ινδικά, αμανέδες και κηρύγματα, ανάμικτα με τα ιδιαίτερα εκείνα παράσιτα των "βραχέων".

Επί πολλά χρόνια αγαπημένες εκπομπές κρατούσαν στους φανατικούς ακροατές συντροφιά όλη την ημέρα:

Νωρίς το πρωί (αμέσως μετά τα "τροκάνια" και τον εθνικό ύμνο) "Πρωϊνή Γυμναστική" και "Θεία Λένα". Μετά οι προσφερόμενες, σχεδόν καθημερινές, σειρές "Πικρή, μικρή μου αγάπη" (με τους Στέφανο Ληναίο, Ελλη Φωτίου κι άλλους), "Το σπίτι των ανέμων" (law drama, με ήρωες το δικηγόρο Ορέστη Λαμπίρη -Βύρωνα Πάλλη- τη βοηθό και αραβωνιαστικιά του Τζοβάνα -Αφροδίτη Γρηγοριάδου- και τη γιαγιά Αννούσκα), τη "Τζέϋν Εϋρ" (με τους Ελλη Λαμπέτη, Λυκούργο Καλλέργη) κ.ά.

Το μεσημέρι οι "Αναζητήσεις μέσω του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού" (η επίπεδη φωνή των εκφωνητών νανούριζε τόσο γλυκά) ή νοσταλγικά τραγούδια και το απόγευμα "Το ημερολόγιο ενός θυρωρού", του Κ. Πρετεντέρη με το Γ. Βογιατζή, ως Μικέ ("Σας χαιρέτησα; δεν σας χαιρέτησα! Χαίρετε, τί κάνετε; Καλά ευχαριστώ!").

Το βράδυ "Σε 30 δευτερόλεπτα", παιγνίδι γνώσεων με το Μίμη Πλέσσα, το Συνεργάτη χωρίς όνομα και την κυρία Μαίρη, "Αστυνομικές Ιστορίες" του Νίκου Φώσκολου, "Κυνήγι του Θησαυρού" με το Ν. Μαστοράκη, "Στον ιστό της αράχνης" (με μπόλικη αντικομμουνιστική προπαγάνδα) και πολύ, μά πάρα πολύ θέατρο (σχεδόν κάθε βράδυ, με ραδιοσκηνοθεσία που σε ταξίδευε, πόρτες που έτριζαν, κεραυνούς και βροχή που σε "έβρεχε" και την πιό στομφώδη ομιλία πολλών και πολύ γνωστών ηθοποιών).

Την Κυριακή, τέλος, το πρωί: "Το θέατρο στο μικρόφωνο", με τον Αχιλλέα Μαμάκη και "Τα νέα ταλέντα" του Γ. Οικονομίδη με τη Ρένα Ντορ (το πρώτο ελληνικό "talent show"), το μεσημέρι και το απόγευμα τη μετάδοση ποδοσφαιρικών αγώνων και το βράδυ ... θέατρο!


Δεν ξέρω αν "έφταιγε" πως δεν είχε έρθει η τηλεόραση, αλλά δεν μας έλειπε καθόλου.

(Η εικόνα έχει ληφθεί από εδώ).

5 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Πηγαίνοντας τη βελόνα από τη μιάν άκρη στη άλλη ήταν σαν νάκανες στο λιγοστό φώς της λυχνίας ένα ιδιότυπο γύρο του κόσμου, με συνοδεία ήχους από αραβικά, ισπανικά, αγγλικά, γαλλικά, ινδικά, αμανέδες και κηρύγματα, ανάμικτα με τα ιδιαίτερα εκείνα παράσιτα των "βραχέων".

Μας έχουν μείνει αυτές οι στιγμές νομίζω σε όλους μας (αυτής της γενιάς). Θυμάμαι ακόμη τη νοσταλγία που ένιωθα από αυτόν τον "γύρο του κόσμου". Νύχτα, μόνος στο δωμάτιο, να γυρίζεις λίγο λίγο το δεξιό κουμπί, να ακούς όλες αυτές τις φωνές και τις μουσικές από κάθε γωνιά του κόσμου, και να φαντάζεσαι ότι τώρα αυτός ο άνθρωπος ζει στη Γαλλία ή στην Αγγλία ή στη Γερμανία, μυθικές χώρες τότε αυτές για μας, να προσπαθεί να το χωρέσει το μυαλό σου, και τελικά να μένει η νοσταλγία για το πώς (και πόσο καλύτερα) θα είναι τα πράγματα εκεί. Ήχοι, για μας τότε, από το μέλλον.

Ανώνυμος είπε...

Προσθέτω στην εκπομπή των "Νέων Ταλέντων" την συνήθως μελαγχολική παρουσία του Πέτρου Κυριακού ως guest star.

Θυμάμαι επίσης το "Δελτίον της Υδρογραφικής Υπηρεσίας" με την περιγραφή των μεταβολών των φάρων ("πόντισις λευκού φωτοσημαντήρος ανατολικώς της νήσου Κέας εις θέσιν Τσούκαλος και εις στίγμα 15 βόρειον και 19 ανατολικόν" ή "ο φωτοσημαντήρ του λιμένος Αγχιάλου έπαυσεν λειτουργών προσωρινώς") και των περιοχών των πεδίων βολής (με εκτενείς αναφορές συντεταγμένων) που ολοκληρώνονταν με το παραινετικό "συνιστάται η προσοχή των ναυτιλλομένων".

Απο τις ραδιοφωνικές φωνές θυμάμαι κυρίως τον Γιώργο Κάρτερ, τον Στέλιο Βόκοβιτς, τον Νίκο Τζόγια, τον Σταύρο Ξενίδη, την Μαίρη Αρώνη, την Κάκια Παναγιώτου, την Ξένια Καλογεροπούλου και την Κάκια Αναλυτή. Τις είχα ακούσει σε αμέτρητα θεατρικά του ραδιοφώνου και παρά το γεγονός ότι η ποιότητα της μετάδοσης ήταν συχνά μετριότατη, οι φωνές αυτές ήταν τρισδιάστατες, όπως το βάθος της σκηνής του θεάτρου.

Θυμάμαι επίσης από τις "Αναζητήσεις" το (κατά τη γνώμη μου) λυτρωτικό φινάλε-κλισέ "έκτοτε αγνοείται η τύχη του..."

Τέλος, οι διαφημίσεις: Γρήγορα μικρά κείμενα εκφωνούμενα με φωνή ειδήσεων και χωριζόμενα μεταξύ τους με τον ήχο μιάς καμπάνας.

Οι λίγες που θυμάμαι πλέον είναι η Καλμαλίνη, Οι επιπλώσεις Λεοντιάδη ("επιπλώσεις όνειρο"), οι συσκευές Κωστάρα στο τέρμα Αμπελοκήπων ("χωρίς πεντάρα, τηλεόραση Κωστάρα"), η διαφήμιση με τον Χατζηχρήστο ("τ΄άκουσες πολί μου;"), το Κλινέξ, Η Εσκιμό ("μια για πάντα"), οι κάλτσες Dar, η Πειραϊκή - Πατραϊκή ("ντύνει , στολίζει, νοικοκυρεύει"), το Tysal ("και για το λαιμό, και για το λαιμό, και για το λαιμό Tysal), τα καταστήματα Κ. Μαρούσης, το Μινιόν ("στο Μινιόν, στο Μινιόν, κάθε τμήμα και ένα τέλειο μαγαζί"), η Φλεξ Φορμ Κοντώσης, το σαμπουάν Omor και η Ιζόλα ("ο πολιτισμός στο σπίτι σας").

Παρενθετικά σημειώνω ότι όλες οι διαφημίσεις απαυθύνονταν στον καταναλωτή στον πληθυντικό διατηρώντας ένα τύπο ευγενείας. Όλο και περισσότερες σημερινές απευθύνονται στον ενικό (ακόμη και από τράπεζες) που θυμίζουν φορτικούς μικροπωλητές που πλευρίζουν κάποιον για να του πουλήσουν κάτι στα γρήγορα.

Το ραδιόφωνο ήταν λέξεις. Και επειδή μία λέξη είναι χίλιες εικόνες, αισθάνομαι ότι έχω περισσότερες εικόνες στο μυαλό μου από το τότε ραδιόφωνο παρά από τη νυν τηλεόραση.

Που να βρίσκονται άραγε οι μαγνητοταινίες αυτών των εποχών του ραδιοφώνου;

Μονά - Ζυγά είπε...

φτωχός συγγενής said...

Ακριβέστατη (και συγκλονιστική) η αναπαραγωγή του Δελτίου της Υδρογραφικής Υπηρεσίας

Μονά - Ζυγά είπε...

Γιώργος said...

Μολονότι η γεωγραφία άρεσε ιδιαίτερα, οι γνώσεις που προσέφερε (πληθυσμό, έκταση, πρωτεύουσα, κυριότερα λιμάνια, κλίμα, προϊόντα κλπ)συχνά "εξαφανίζονταν" όταν ξεκινούσε το ταξίδι της βελόνας. Δεν ήταν εύκολο να ταυτίσει κανείς τους ήχους μιας χώρας που άκουγε στο ράδιο με ό,τι ήξερε για αυτή

Μονά - Ζυγά είπε...

Λείπουν νομίζω τα ονόματα της Ευγενίας Περιορή και της Κικής Μπατσακούτσα